بررسی اثرات تغییر اقلیمی بر روی سلامت/ تغییرات اقلیمی به سلامت کودکان آسیب می‌زند

نشست علمی «گزارش اثرات تغییر اقلیمی بر روی سلامت» توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران با همکاری انجمن علمی دانشجویان پزشکی کشور امروز در این دانشگاه برگزار شد.

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، نشست یک روزه علمی «گزارش اثرات تغییر اقلیمی بر روی سلامت» توسط مرکز تحقیقات طب پیشگیری سلامت و جمعیت دانشگاه علوم پزشکی ایران با همکاری انجمن علمی دانشجویان پزشکی کشور، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور و پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران امروز در این دانشگاه برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این نشست نیک واتز استاد دانشگاه کالج لندن، مازیار مرادی لاکه از مرکز تحقیقات طب پیشگیری و سلامت جمعیت دانشگاه علوم پزشکی ایران، میثم طباطبایی از پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، مهناز ربانی‌ها از موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، فریدون عوفی از موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور و بابک عشرتی معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران به سخنرانی پرداختند.

تغییرات اقلیمی به سلامت کودکان آسیب می‌زند و سلامت آن‌ها را در طول زندگی تهدید می‌کند

تحقیق جدیدی که توسط ۳۵ موسسه جهانی انجام و در Lancet چاپ شده، نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی، آثار نامطلوب زیادی در سلامت افراد در حال رخ دادن است و اگر اقدامی صورت نگیرد، گرم شدن کره زمین، باعث تغییرات زیادی در طول عمر  کودکانی می‌شود که امروزه متولد می‌شوند.

با افزایش دما،‌ شیرخواران نسبت به سوتغذیه و هزینه رو به افزایش غذا آسیب‌پذیر می‌شوند؛ تولید بالقوه ذرت (۴٪) گندم زمستانی (۶٪) سویا (۳٪) و برنج (۴٪) در طی ۳۰ سال گذشته کاهش یافته است. کودکان در بین گروه‌هایی خواهند بود که بیشترین آسیب را در اثر افزایش بیماری‌های عفونی خواهند دید. سال ۲۰۱۸ دومین سال در تاریخ  بود که مساعدترین آب و هوا را برای گسترش باکتری‌هایی داشت که  بیشتر موارد بیماری‌های اسهالی و عفونت زخم در دنیا را سبب می‌شوند. 

در طول نوجوانی، تأثیر آلودگی هوا بدتر می‌شود ـ در سال 2016،  ۲.۹ میلیون مرگ  زودرس در اثر آلودگی هوا با ذرات معلق ریز  (و بیش از ۴۴۰ هزار مرگ تنها در اثر زغال سنگ) رخ داد. میزان تأمین کل انرژی جهان از زغال سنگ از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ به میزان ۱.۷٪ افزایش یافته و روند رو به کاهش قبلی را معکوس کرده است.

رویدادهای شدید جوی،  بزرگسالی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به طوری که امروزه نسبت به سال‌های 2004-2001، ، تعداد افرادی که با آتش سوزی‌های طبیعی مواجه شده‌اند، در ۱۵۲ کشور از بین ۱۹۶ کشور  جهان افزایش داشته است. تعداد افراد بالای ۶۵ سالی که در سال ۲۰۱۸ با موج گرما برخورد داشته‌اند، نسبت به سال  ۲۰۰۰ به میزان ۲۲۰ میلیون و نسبت به سال ۲۰۱۷، ۶۳ میلیون نفر افزایش داشته است.

دنبال کردن توافق پاریس تا محدود کردن گرم شدن زمین به زیر ۲ درجه سانتیگراد، به کودکی که امروز متولد شود این اجازه را می‌دهد که در جهانی بزرگ شود که در تولد ۳۱ سالگی‌اش، میزان تولید گازهای گلخانه‌ای به صفر رسیده باشد و این یک آینده سالم را برای نسل های آینده، تضمین می‌کند.

نویسندگان خواهان قرارگیری موضوع تأثیرات سلامتی تغییرات اقلیمی در رأس دستور جلسه کنفرانس اقلیم سازمان ملل (COP25) در ماه دسامبر هستند.

بر طبق یک گزارش اساسی جدید که در مجله Lancet چاپ شده، تغییرات اقلیمی که در حال حاضر هم به سلامت کودکان دنیا آسیب می‌زند، سلامت یک نسل از افراد را به طور کامل تحت تأثیر قرار می‌دهند،‌ مگر آنکه هدف توافق پاریس برای محدود کردن  گرمایش کره زمین به کمتر از ۲ درجه سانتی گراد، تحقق یابد.     

گزارش شمارش معکوس در مورد سلامت و تغییرات اقلیمی مجله لنست (Lancet Countdown on Health and Climate Change) یک تحلیل جامع سالیانه است که میزان پیشرفت در ۴۱ شاخص را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که برای رسیدن به اهداف توافق پاریس، چه کارهایی باید انجام شود. این پروژه یک همکاری بین ۱۲۰ متخصص از ۳۵ موسسه است که شامل سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بانک جهانی و دانشگاه‌هایی مانندUniversity College London و دانشگاه Tsinghua چین هستند.

از ایران نیز، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور و پژوهشگاه بیوتکنولوژی در این طرح شرکت دارند.

«امسال، اثرات پرشتاب تغییرات اقلیمی، از هر زمان دیگری شفافتر شده»: این گفته پروفسور Hugh Montgomery  یکی از دو رئیس Lancet countdown و رئیس موسسه سلامت و عملکرد انسانی در University college London است.

وی ادامه می دهد: «بیشترین دماهای ثبت شده در اروپای غربی و آتش سوزی های طبیعی در سیبری، کویینزلند و کالیفرنیا باعث افزایش آسم،‌ عفونت‌های تنفسی و گرمازدگی شده و سطح آب دریاها از سطح خطر بالاتر رفته است. کودکان ما این شرایط اورژانسی اقلیمی را تشخیص می‌دهند و خواستار اقدام برای حفاظت در برابر آن‌ها هستند، ما باید حرف آن‌ها را گوش کنیم و به آن پاسخ دهیم.»

سال 1398 در ایران نیز با بارندگی‌های بی‌سابقه و سیل ویرانگر در بسیاری از استان‌های کشور آغاز شد؛ این پدیده نیز همانند خشکسالی های درازمدت و گرمای بی‌سابقه در تابستان سال گذشته، از پدیده‌های جوی مرتبط با تغییرات اقلیمی است.

این گزارش اخطار می‌دهد برای اینکه به اهداف اقلیمی سازمان ملل برسیم و از سلامت نسل بعدی محافظت کنیم، چشم انداز مصرف انرژی باید به طور  اساسی تغییر کند.  هیچ چیزی به جز کاهش سالیانه ۷.۴٪ در تولید CO2 ناشی از سوخت‌های فسیلی بین سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۵۰، نمی‌تواند میزان گرمتر شدن کره زمین را به کمتر از ۱.۵ درجه سانتی گراد، محدود کند.

تأثیر بر سلامت در طول عمر؛ پیامد عدم ایجاد تغییر

اگر دنیا همین مسیر را بدون تغییر ادامه دهد، با انتشار بالای کربن و روند کنونی تغییرات اقلیمی ، کودکی که امروز به دنیا می‌آید ، در تولد 71 سالگی اش در زمینی زندگی خواهد کرد که 4 درجه گرمتر است و سلامتی اش در هر مرحله از زندگی تهدید شده است .

به گفته دکتر Nick Watts، مدیر اجرایی Lancet countdown : «کودکان به طور ویژه به خطرات سلامتی تغییرات اقلیم، حساس هستند. بدن و سیستم ایمنی آنان در حال تکامل است و آن‌ها را نسبت به بیماری‌ها و آلودگی‌های محیطی، بیشتر آسیب پذیر می‌کند. این آسیب در ابتدای کودکی ایجاد شده و به شکل پایدار تا آخر عمر با فرد می‌ماند. بدون اقدام فوری تمام کشورها در کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، تمامی دست آوردها در زمینه سلامت و افزایش امید زندگی، مورد تهدید قرار می‌گیرند. تغییرات اقلیم سلامت یک نسل را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»

شیرخواران بیشترین آسیب را از تخریب محصولات کشاورزی خواهند دید

با افزایش دما، محصولات کشاورزی کم می‌شوند و این باعث تهدید امنیت غذایی و افزایش قیمت غذا خواهد شد. زمانی که قیمت غلات در سال 2008-2007 رشد زیادی داشت، در کشورهایی مثل مصر، قیمت نان تا 37% بیشتر شد. در طی 30 سال گذشته، میزان محصول بالقوه جهانی ذرت (4%)، گندم زمستانی (6%)، سویا (3%) و برنج (4%) کاهش داشته است. شیرخواران و کودکان کوچک جزو افرادی هستند که بیشترین تأثیر را از سوء تغذیه و مشکلات سلامتی مرتبط با تغذیه از جمله کاهش رشد، ضعف سیستم ایمنی و مشکلات تکاملی طولانی مدت خواهند گرفت.

کودکان به طور ویژه به طغیان بیماری‌های عفونی حساس هستند

کودکان به طور ویژه به طغیان بیماری‌های عفونی که در اثر تغییرات دمایی و بارش‌ها ایجاد می‌شوند حساس هستند. در طی 30 سال گذشته، تعداد روزهایی که از نظر آب و هوایی برای رشد باکتری ویبریو (عامل بیماری وبا) مناسب بوده، دو برابر شده است. این خطر به صورت خاص در  کشورهای حوزه دریای بالتیک(Baltic) (با وجود 107 روز مناسب برای باکتری ویبریو در سال 2018) و در شمال شرقی کشور آمریکا که آب دریا به سرعت در حال گرم شدن است، بیشتر است.

به طور مشابه، تغییر الگوهای اقلیمی، محیط مناسبی برای باکتری ویبریو کلرا در سایر مناطق هم ایجاد کرده، به نحوی که در سطح جهانی هم میزان این محیط‌ها از سال  1980 به میزان 10% بیشتر شده است. این مسئله، امکان ایجاد طغیان‌‌های وبا در کشورهایی که به طور معمول این بیماری وجود ندارد، را سبب می شود. بیماری سالک (لیشمانیوز) نیز که به طور معمول در برخی از مناطق ایران وجود دارد، می‌تواند در اثر تغییرات اقلیمی و مناسب شدن شرایط برای پشه خاکی ناقل آن، گسترش یابد.

کیفیت بدتر هوا موجب آسیب بیشتری به قلب و شش‌ها می‌شود

کودکی که امروز متولد می‌شود، در طی جوانی و بزرگسالی، هوای سمی بیشتری را تنفس خواهد کرد که در اثر سوخت‌های فسیلی ایجاد شده است. این مشکل به ویژه بر افراد نوجوان و جوان اثر می‌گذارد چراکه ریه‌های آن‌ها در حال تکامل است و این هوای آلوده باعث کاهش عملکرد ریوی، بدتر شدن آسم و افزایش خطر حمله قلبی و سکته می‌شود.

 در حالی که انتشار جهانی دی اکسید کربن حاصل از سوخت‌های فسیلی تا ۲.۶٪ بین سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ افزایش یافته، تامین انرژی از ذغال سنگ نیز که یک روند رو به کاهش را تجربه می‌کرد، دوباره یک روند معکوس را طی کرده است (تا ۱.۷٪ افزایش از سال ۲۰۱۶-۲۰۱۸). درسال 2016 2.9 میلیون نفر در اثر آلودگی هوا با ذرات معلق کوچک مرده‌اند که 440 هزار مرگ زودرس، تنها به دلیل ذرات معلق ناشی از زغال سنگ (PM2.5) بوده و اگر تمام آلاینده های ناشی از زغال سنگ را در نظر بگیریم، به 1 میلیون مرگ بالغ می‌شود.

محققان می‌گویند که این تنها می‌تواند نوک کوه یخ باشد. اگر در اروپا میزان ذرات کوچک معلق به اندازه‌ای باشد که در سال ۲۰۱۶ بود، در طول زندگی نسل فعلی، ۱۲۹ میلیارد یورودر سال به دلیل بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا و مرگ های زودرس، ضرر اقتصادی ایجاد می‌شود.

کودکان امروز در طول بزرگسالی با حوادث شدید جوی روبرو می‌شوند

کودکی که امروز متولد شود در طول زندگی‌اش،‌ با تهدید بیشتری از سمت سیل‌های شدید، خشکسالی‌های طولانی و آتش سوزی‌های طبیعی مواجه خواهد شد. مردم ۱۵۲ کشور از مجموع ۱۹۶ کشور، امروزه نسبت به سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ بیشتر در معرض آتش سوزی‌های طبیعی هستند که این آتش سوزی‌ها نسبت به سیل، ۴۸ برابر بار اقتصادی بیشتری دارند. در هند به تنهایی، ۲۱ میلیون  نفر در معرض چنین حوادثی بوده‌اند و در چین هم این تعداد ۱۷ میلیون نفر بوده که متحمل مرگ مستقیم یا بیماری های تنفسی در کنار تخریب منازل شده اند.

به عنوان چهارمین سال گرم ثبت شده در تاریخ، در سال ۲۰۱۸ رکورد جدیدی در مواجهه با موج گرما ثبت شد که نسبت به سال 2000 در آن 220 میلیون نفر از افراد 65 سال به بالا، بیشتر در مواجهه با موج گرمایی بوده اند ( ۶۳میلیون بیشتر از ۲۰۰۷). افراد مسن دارای بیماری‌های مزمن ساکن در شهرهای اروپا و شرق مدیترانه، آسیب پذیرترین افراد نسبت به بیماری‌های مرتبط با گرما مثل سکته قلبی و بیماری‌های کلیوی بوده‌اند. در سال گذشته در ژاپن ۳۲ میلیون مواجهه با موج گرمایی ثبت شده ( که معادل با مواجهه هر فرد بالای ۶۵ سال با یک موج گرمایی بوده).

موج‌های گرمایی مکرر و طولانی‌تر، باعث تغییر در ظرفیت کاری در سطح جهانی خواهند شد. در سال 2018 نسبت به سال 2000 حدود 45 میلیارد ساعت کاری اضافه‌ در دنیا به همین علت از دست رفته است. در سال گذشته، 20% از ساعت کاری بالقوه ی کارگرانی که به طور معمول در فضای آزاد در طول روز در جنوب آمریکا کار می کردند، به علت موج گرمایی طول کشیده ازدست رفت.

برای حفظ سلامت نسل آینده، اقدام فوری نیاز است

ریچارد هورتون،  سردبیر مجله Lancet، از انجمن‌های درمانی و فعالان حوزه بهداشت جهانی می‌گوید: «بحران اقلیمی یکی از بزرگترین تهدیدها برای سلامت انسان‌ها استو  جهان هنوز پاسخی که مناسب این چالش بی‌سابقه باشد را ندیده است. در حالی که قرار است توافقنامه پاریس در ۲۰۲۰ به طور کامل اجرایی شود، ما نمی‌توانیم با این سطح از  درگیرن شدن در مسئله کنار بیاییم. نیاز است تا گروه‌های بالینی، فعالان سلامت جهانی و پژوهشگران به یکدیگر پیوسته و رهبران بین‌المللی را  برای محافظت درمقابل تهدید قریب‌الوقوعی که کودکان و سلامتی آنها را در طول عمر  تهدید می کند، به چالش بکشند.»

اگر اقدامات جهانی با اهداف توافقنامه پاریس هم‌راستا باشد، می‌توان گرمایش کره زمین را به کمتر از ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد محدود کرد.

کودکی که امروز در انگلستان متولد شده، می‌تواند در تولد6 سالگی خود پایان استفاده از زغال سنگ را به‌همراه افزایش استفاده از انرژی خورشیدی و بادی و درنتیجه هوایی پاک‌تر را، تجربه کند. وقتی ۲۱ساله بشوند، در فرانسه آخرین ماشین‌های بنزینی و دیزلی، به فروش خواهند رسید؛ همچنین جاده‌هایی مخصوص دوچرخه و فضاهای سبز به منظور شهرهایی سالم تر و قابل سکونت تر ایجاد خواهد شد. همراه با تولد ۳۱سالگی، آنها می‌توانند شاهد دنیایی باشند که در آن ورود و خروج گازهای گلخانه‌ای به اتمسفر به تعادل رسیده است و آینده‌ای سالم‌تر (هوایی پاک‌تر، آب آشامیدنی سالم‌تر و غذاهای مغذی‌تر) برای نسل‌های آینده فراهم می شود.

با وجود گستردگی این چالش، این گزارش چند دلیل برای خوشبینی محتاطانه ارائه می‌دهد: رشد انرژی‌های تجدیدپذیر ۴۵% از کل رشد تولید انرژی را در سال ۲۰۱۸ به خود اختصاص داد (۲۱% از طریق انرژی بادی و خورشیدی) استفاده از انرژی الکتریکی به‌عنوان‌ یک سوخت برای حمل و نقل جاده‌ای حدود ۲۱% در جهان از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ رشد داشته است و  تولید الکتریستیه با روش های که منجر به تولید کربن کمتری شود،  یک‌سوم از کل تولید برق را در سال ۲۰۱۶ به خود اختصاص داد.

نویسندگان Lancet Countdown  خواستار اقدام جسورانه‌ای برای ایجاد تغییرات اساسی برروی تاثیرات عظیم  تغییرات اقلیمی برروی سلامت شده اند:

۱. اقدام سریع و کامل درجهت پایان دادن به انرژی زغال‌سنگی در سرتاسر جهان

۲. اطمینان از پیوستن کشور‌های با درآمد بالا به تعهدات بین‌المللی در زمینه تامین مالی سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار، برای کمک به کشورهای با درآمد پایین تا سال ۲۰۲۰

۳‌. افزایش قابل دسترس، ارزان و کارای سیستم‌های حمل و نقل عمومی و فعال به ویژه دوچرخه سواری و پیاده روی (به عنوان مثال ایجاد جاده‌های مخصوص دوچرخه سواری و اجاره ی دوچرخه یا طرح های خرید)

۴. سرمایه‌گذاری‌های اساسی در رابطه با سازگاری سیستم سلامتی برای اطمینان از اینکه آسیب‌های تغییرات اقلیمی به سلامت، ظرفیت خدمات بهداشتی و اورژانسی را برای بیماران، تحت الشعاع قرار نمی‌دهد.

 Dr Stella Hartinger  از دانشگاه Cayetano Heredia در کشور پرو می‌گوید: مسیری که جهان امروز انتخاب می‌کند، به‌صورت برگشت ناپذیری آینده فرزندان ما را مشخص می‌کند. ما باید به میلیون‌ها جوانی که موج اعتصابات مدرسه‌ای را برای اقدامات فوری در زمینه تغییرات اقلیمی رهبری می‌کنند،  گوش فرا دهیم و درواقع این کار نیازمند تلاش ۷.۵ میلیارد انسانی است که هم اکنون زنده هستند؛ باید اطمینان حاصل شود که سلامتی  کودکی که امروز به دنیا می‌آید،  توسط اقلیم در حال تغییر تعریف نمی‌شود.

در حال حاضر 195 کشور به توافق‌نامه اقلیمی پاریس پیوسته‌اند (که قرار است در سال ۲۰۲۰ شروع شود). هدف این توافقنامه این است که اثرات تغییرات اقلیمی را از طریق محدود کردن افزایش میانگین دمای جهانی به میزان ۲درجه ی سانتی گراد بالاتر از دوران قبل از صنعتی شدن (با چشم انداز محدودسازی این افزایش به کمتر از ۱.۵درجه)، کاهش دهد. هرچند نحوه دست یابی و تامین این اهداف توسط کشورها هنوز مورد توافق نیست.

انتهای پیام/4118/

منبع: آنا

کلیدواژه: سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۹۰۳۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مصونیت از آسیب‌های اجتماعی با ویدئو کتاب‌های مهارتی برای کودکان

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، به تازگی مجموعه ویدئو کتاب‌های بندانگشتی توسط موسسه شمیم و با همکاری انتشارات دال برای کودکان سه تا هشت سال منتشر شده است.

این مجموعه به موضوعاتی از قبیل مهارت گوش‌دادن، مهارت نه‌گفتن، کنترل هیجان، عزت نفس، هوش عاطفی، امیدواری، خوش‌بینی،‌ مدیریت خشم و حس ارزشمندی می‌پردازد. مجموعه «ویدئوکتاب‌های سلامت اجتماعی» مهارت‌هایی را مورد توجه قرار داده است که منجر به تربیت کودکانی با رشد همه‌جانبه شده و از آنها در افتادن به دام آسیب‌های اجتماعی محافظت می‌کند.

بخش جالب و قابل توجه کتاب که در کتاب‌های دیگر نیست این است که مخاطبان می‌توانند با اسکن کیوآرکدی که در صفحۀ شناسنامۀ کتاب آمده است، انیمیشن کتاب‌ها را نیز در تلفن همراه مشاهده کنند.

این مجموعه که در 9 جلد توسط انتشارات دال منتشر شده و در دسترس علاقمندان قرار گرفته است، اهمیت ویژه‌ای در حوزه آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان دارد و به همین جهت گفت‌وگویی کوتاه با میلاد چخماقی مسئول آموزش موسسه شمیم داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

اهمیت آموزش مهارت‌های مختلف اجتماعی به کودکان این رده سنی چیست؟

در رابطه با جایگاه آموزش برای کودکان و نوجوان از این مقدمه باید شروع کنم که در حوزه پیشگیری متاسفانه به خاطر ناکارآمدی روش‌های مختلف در گرایش به بزه در سنین جوانان به بالا و بزرگسالان، عموماً تمرکز به سمت کودک و نوجوان است که دلایل خیلی مختلفی دارد که اینجا جایگاه باز کردن این قضیه نیست ولی مهمترین بحث تأثیر همتایان، تأثیرپذیری از محیط، تأثیر رسانه‌ها و... است.

درباره نوجوانان و قشری که ما به عنوان کودک از آنها نام می‌بریم این امیدواری وجود دارد که تأثیرپذیری از رویکردهای آموزشی و مهارت افزایی بالاتر باشد و آنها را از آسیب‌ها مصون کند و همین باعث شده که ناشران به سمت تولید کتاب‌های مهارتی سوق پیدا کنند و این رویکرد، رویکردی جهانی است و در ایران هم سالها است که در حوزه‌های مختلف من جمله بحث آسیب‌های اجتماعی تمرکز به سمت مهارت افزایی و تا حدی دانش افزایی و آگاهی بخشی برود. البته نکته مهم این است که در این حوزه نوجوانان و کودکان با رعایت محدوده و حریم‌هایی که وجود دارد، باید گام برداشت.

درباره این محدوه و حریم‌ها بیشتر توضیح می‌دهید؟

یعنی خطوط قرمز آموزش به کودک و نوجوان رعایت شود، زود آموزی و پرآموزی نشود و کتاب از خطوط قرمز عبور نکند. به شکل کلی اهمیت جایگاه این کتاب‌ها برای کودکان مشخصاً بحث مهارت‌ها و آگاهی بخشی‌هایی است و ما متمرکز می‌شویم روی حوزه‌هایی که به عنوان اصول پایه یا مهارت‌های پایه زندگی از آنها می‌شود نام برد. اما آن چیزی که در حوزه آسیب‌ها مشخصاً جلوگیری از آسیب اعتیاد مد نظر ناشر و موسسه بود، مهارت‌های به خصوصی مثل کنترل خشم، عزت نفس، امید به آینده و کمک طلبی و توجه به خود و دیگران و بحث دوست یابی یا انتخاب دوست است که اینها به عنوان مهارت پایه و اولیه مطرح می‌شوند و خیلی می‌توانند برای پیشگیری ازآسیب‌هایی در آینده کودک و نوجوان کمک کننده باشند.

در کشورهای دیگه این سبک کتاب‌ها چه جایگاهی داره؟

همان طور که عرض کردم در ادبیات جهانی این حوزه سالهاست که درباره آن کتاب منتشر می‌شود و مشخصاً در کشورهای آمریکای شمالی وعموم کشورهای اروپایی به این رویکردها خیلی توجه کرده‌اند و کشورهایی که با آسیب‌هایی از جمله مباحث آسیب اجتماعی بیشتر سر و کار داشته‌اند، جایگاه و ضرورت این مسئله را بیشتر در نظر گرفته و تولیدات بیشتری داشته‌اند.

کتاب‌های ساده و دوستدار خانواده

نوع چاپ این کتاب‌ها متفاوت است، درباره چرایی این گونه چاپ کتاب‌ها به شکل آکاردئونی هم توضیح می‌دهید؟

در رابطه با فرمت یا حالا اصطلاحاً گونه و فرم کتابی هم که ناشر انتخاب کرده است ملاحظات ما این بود که سبک مینیمال و ساده شده وجذابی باشد که اصطلاحاً دوستدار خانواده است؛ به این معنی که کتاب به خاطر محتوایش نیازمند این هست که در خانواده، پدر و مادر یعنی والدین یا برادر و خواهر بزرگتر در کنار کودک باشند که با هم بخوانند و با هم درگیر کتاب شوند. از طرفی فرمت کتاب جذابیت‌های بصری و فیزیکی دارد که خود کودک را درگیرکند از طرف دیگر بحث هزینه‌هایی که بار می‌شد برای قطع کلاسیک مثل خشتی، گالینگور و حالا سبک‌های مختلف، ناشر رو به این سمت توجه داد تا برای اینکه بتواند کتاب‌ها را کمی بیشتردر بازار و به اصطلاح سبد خرید فرهنگی خانوار قرار بدهد و در این فرمت جدید به عنوان بروشوری و آکاردئونی چاپ کند که با هزینه حداقلی تولید را به دست مخاطب برساند.

ویدئو دار بودن کتاب‌ها چه قدر به آموزش این مهارت‌ها به کودکان کمک می‌کند؟

در رابطه با بحث ویدیو کتاب بودن، شاید این ناشر به عنوان اولین ناشر ویدیو کتاب نباشد و از قبل هم ناشرهای دیگری بودند که سعی کردند درکنار کتاب، سی دی کتاب، یا قبل‌ترها نوار کاست کتاب، ویدیو کتاب و... را هم تولید کنند اما الان خیلی کم کتاب در بازاروجود دارد که به قالب کیو آرکد و به شکل آنلاین و برخط، هم تیزر کتاب هم خود محتوای کتاب را به شکل ویدیو آهنگین ساخته باشد و نریشن روی آن داشته باشد. متاسفانه به خاطر وضعیت بد بازار کتاب و تغییر ماهیت مسئله نشر در ایران و البته به شکل کلی در جهان، استفاده از رسانه‌ها یا چند رسانه‌ها را بسیار زیاد شده و مشخصاً تکنولوژی وی آر آر VRR ناشران را به این سمت برده که بتواند ازاین فرصت استفاده کند و از بستر مدیا بیشترین بهره را ببر k د و جذابیت را به نحو بیشتری به مخاطب منتقل کند. مشخصاً مخاطبان کودک و نوجوانی که ما در نظر داریم این محتوا به آنها منتقل شود، شرایط یکسانی از نظر هوشی ندارند و بهره هوشی متفاوتی دارند و از نظر گیرایی یا به اصطلاح روانشناسی سبک‌های یادگیریشان متفاوت است؛ بعضی بصری هستند، بعضی سمعی هستند، بعضی فعال هستند و بعضی در حین رفتارهای پویا می‌توانند یادگیری را داشته باشند و این‌ها باعث شده تا از ظرفیت ویدیو بیشترین بهره را ببریم و در همه این اقشار با همه تفاوت‌هایی که دارند، تاثیرگذار باشیم. مضافاً اینکه اگر کودکان دارای محدودیت‌های فیزیکی و جسمی یا ذهنی را هم لحاظ کنیم، آن‌ها هم می‌توانند به وسیله ویدیو کتاب‌ها و بهره از یکی از ویژگی آنها یعنی حداقل به شنیداری خام یا تصویری خام تا حدی بهره ببرند و در نتیجه این سبک ویدیو کتاب انتخاب خوبی خواهد بود.

این کتاب‌ها چه طور برای ترجمه گزینش شدند؟

در رابطه با بحث گزینش کتاب اولین چیزی که برای ناشر مهم بود وموسسه روی آن تمرکز و توجه ویژه داشت بحث سلامت اجتماعی و مشخصاً آموزش‌ها و دانش افزایی هایی است که به حوزه آسیب‌های اجتماعی و مشخصاً بحث اعتیاد توجه دارند تا بتوانیم به مهارت پایه کودکان ارتباط پیدا کند. نکته بعدی بحث سبک و فرم مینیمال و ساده برای کتاب بوده که اصطلاحاً حداقل متن را داشته باشد تا برای جامعه بیشتری از مخاطبان کودک و نوجوان جذاب باشند اصطلاحاً کتاب‌های تصویری و بدون قصه که حجم متن کمی دارند. این مجموعه کتاب هم جزء این دسته است. نکته بعدی بحث تنوع و جذابیت‌های گرافیکی کار هست که از رنگها و قالب‌های جذابی استفاده کند و البته خیلی سعی شد تا بتواند مخاطب کودک و نوجوان ایرانی را درگیر کند. البته این نکته را هم باید یادآوری کنم که این عناوینی که گردآوری شده به شکل بسته کتاب است. در بازار کتاب قبلاً تعدادی از این‌ موضوعات بود و توسط ناشران مختلفی ترجمه و توزیع شده بود اما گردآوری یک مجموعه کتاب به شکل بسته‌های ویدیو کتاب توسط انتشارات دال وموسسه شمیم برای نخستین بار است.

انتهای پیام/